ارکین نیوز – هنرمند ترکمن پورلی ساری بعنوان یک دوتاریست و غئجاق نواز نابغه و آهنگساز و معلم موسیقی، در تاریخ فرهنگ موسیقی ترکمن یک چهره شناخته شده است. ترانه ها و آهنگهای بیشمار او از معروفیت زیادی در میان مردم برخوردار هستند. او بعنوان یک موسیقدان، یکی از اولین سازمانگران و رهبران آنسامبل موسیقی ترکمن در رادیو و فیلارمونی ترکمنستان و بعنوان معلم بسیاری از موسیقدانان ترکمن، ادامه دهنده شاخص و برجسته موسیقی گذشته ترکمن بشمار می آید.
پورلی ساری در ۱۷ اکتبر سال ۱۹۰۰ در روستای بامی نزدیک به بحردن در خانواده معروف ساری باغشی بدنیا آمد. او از سن کم نواختن دوتار و غئجاق را در نزد پدر خویش آموخته و در سن هشت سالگی او را درکنسرتها همراهی میکرد. بعدها او در نزد باغشی معروف ترکمن کل باغشی تا حد یک موسیقدان نامی ترکمن رشد یافت. کل باغشی با مشاهده عشق فراوان او به موسیقی و استعداد فزاینده او، اسرار موسیقی استادانه خود و فلکلور خلقی ترکمن را با او در میان میگذارد.
او پورلی ساری را با شاهکارهای موسیقی خلقی همچون « چوخ درده غویان یارئم »، « بیقارار اولدئم »، « مارال گه له دیر »، « تشنیت » و بسیاری دیگر آهنگها آشنا می نماید.
از سال ۱۹۲۸، پورلی ساری کمیته رادیوی جمهوری را همراهی میکند. بخاطر قابلیت فوق العاده او در نواختن دوتار و غئجاق،بزودی به رهبری آنسامبل سازهای خلقی رادیو گمارده میشود. در سال ۱۹۳۹، پورلی ساری در مسابقه سراسری سازهای خلقی در مسکو شرکت کرده و به کسب جایزه نائل می آید. پورلی ساری بیش از ۳۰ سال در کمیته رادیو کارکرد. در سایه تلاشهای وی، آنسامبل رادیو تبدیل به مدرسه ای برای تربیت افراد بسیاری در عرصه موسیقی خلقی گردید که در زمره آنان میتوان به موسیقیدانان و باغشی های نامداری همچون گلدی اوغورلیف، چاری تأچ ممداف، گیچ گلدی آمانف، کیچی گلدی مرادف، آتا آولیف، توغور بردی نیازف، چاری اودکف، و بسیاری دیگران اشاره نمود. همه این افراد که در حال حاضر از موسیقدانان و باغشی های نامدار ترکمن محسوب میگردند، از پورلی ساری بعنوان معلم خود یاد میکنند.
شرکت فعالانه پورلی ساری در عرصه موسیقی در طی سالها فعالیت، در عین حال با امر تربیتی نیز همراه بوده است. از سال ۱۹۲۹ او به همراه مئللی تأچ مرادف کار پیشبرد کلاسهایی را در عرصه موسیقی خلقی در انیستیتوی دولتی هنر ترکمنستان آغاز نمود. پورلی ساری سهم بسیاری در امر تربیت کادرهای موسیقی قابل و متخصص در ترکمنستان داشته است. او در رقم زدن زندگی بسیاری از موسیقدانان ترکمن نقشی اساسی داشت که از میان آنان میتوان به هنرمندان خلق ترکمنستان آ. غولیف، آ. جولگایف و هنرمند شایسته ترکمنستان ک. غولیف و دیگران اشاره نمود.
ولی مرادف بعنوان هنرمند شایسته و آهنگساز ترکمنستان در خاطرات خود میگوید: « من هیچگاه نمیتوانم فراموش کنم که نخستین گام من به جهان موسیقی تحت رهبری پورلی ساری عزیز صورت گرفت. من این افتخار را داشتم که بمدت دوسال در کلاس او حضور یابم. او انسانی فوق العاده، معلمی خارق العاده و موسیقیدانی بی نظیر بود. پورلی ساری بمثابه مظهر عالی موسیقی ترکمن، شاگردان خود را با روحیه خود تربیت می نمود. من همواره در ساختن آهنگهایم از عبارات خلقی استفاده کرده و با قدردانی از نخستین معلم خود پورلی آقا یاد میکنم. او همه غنا، زیبایی و غیرقابل تکرار و خود ویژه موسیقی خلقی را آشکار نموده و در من برای همیشه عشق به موسیقی را آفرید ».
پورلی ساری نه تنها نوازنده و معلم برجسته ای بود، بلکه وی آهنگساز نابغه ای هم بود که ترانه ها وآهنگهای بسیاری از او بیادگار مانده است. پورلی ساری نخستین آهنگ خود بنام « باغئشلان یار » را که تقدیم پدرش ساری باغشی نمود، بسال ۱۹۳۴ ساخت. او بدنبال این آهنگ بکار ساختن آهنگهای دیگر پرداخت. از میان آهنگهایی که او ساخت، بیش از همه آهنگهای « واطان »، « اور،چکیجیم »، « شاتلئق »، « آق پاغتا »، « تورکمنستان » ، « زأحمت قاهرامانی » ، « مأهریبان » ، « دوتار سازی » و برخی دیگر از محبوبیت زیادی در میان خلق برخوردار بودند. پورلی ساری در سال ۱۹۴۰ بعنوان عضو آهنگسازان اتحاد جماهیر شوروی پذیرفته گردید.
حزب و حکومت ترکمنستان از زحمات و خدمات پورلی ساری در راه رشد موسیقی ترکمنی کمال قدردانی را بعمل آورده و در سال ۱۹۴۴ به او عنوان هنرمند خلق ترکمنستان را اعطاء نمود. پورلی ساری در عین حال در سال ۱۹۵۰ نشان پرچم سرخ کار، در سال ۱۹۵۵ نشان افتخار، و عضو افتخاری شورایعالی ترکمنستان را کسب نمود.
پورلی ساری در روز ۷ ماه نوامبر سال ۱۹۷۱ درگذشت. ( در کتاب میللی کالندار، تهیه آقمئرات گورگنلی، به اشتباه تاریخ فوت پورلی ساری ۷ فوریه سال ۱۹۷۰ آورده شده است).
قانیم ترکمن برگرفته از کانال تلگرامی آق قلا