• تاریخ: 2015-10-27
  • شناسه خبر: 9828
  • 3,371 بازدید

شیوه های نامگذاری کودک در بین ترکمن ها

ارکین نیوز – یکی از شیوه های نامگذاری در میان ترکمن‌ها، نامگذاری کودک به تناسب تاریخ تولد وی می‌باشد. کودکی که در روزهای برفی به دنیا بیاید، از نام‌های مرکبی که در آن کلمه «قار، کار/ برف» وجود دارد، استفاده می‌شود. ...

ارکین نیوز – یکی از شیوه های نامگذاری در میان ترکمن‌ها، نامگذاری کودک به تناسب تاریخ تولد وی می‌باشد. کودکی که در روزهای برفی به دنیا بیاید، از نام‌های مرکبی که در آن کلمه «قار، کار/ برف» وجود دارد، استفاده می‌شود. این شیوه در زمانهای قدیم نیز در میان اقوام مختلف ترک کاربرد داشته است: «قارلوق، قارلیغ، قارلق» نام طایفه‌ای است از اتراک.
در فرهنگ ترکی «سنگلاخ» اینگونه می‌آورد: «در تواریخ وجه تسمیه آن بر این نهج مذکور است که چون اوغوزخان از ولایت غور و غرجستان به یورت مراجعت نمود، زمستانی بسیار سرد روی نمود و خان فرمان داد که هیچکس از لشگریان تخلف ننمایند. جمعی به سبب کثرت برف از رکاب بازماندند، بعد از مدتی که باز آمدند اوغوزخان آن جماعت را قارلیغ لقب داد.» (۱)
در دیوان لغات الترک کاشغری می‌آورد: « گروهی از ترکانند چادرنشین جز از غُزان. و ایشان همچنین از ترکمانانند.» (۲)
در زبان ترکمنی امروز، نام‌هایی که با ترکیب «قار» استفاده شده است، عبارتند از:

نام‌های پسران
قاربردی، قارجان، قارجیق، قارخان، قارگلدی، قارلی، قارمان، قارمحمد، قارمراد، قاریاغدی.

نام‌های دختران
قاربی‌بی: خانم محترمه‌ای که در یک روز بارانی به دنیا آمده، خانم محترمه سپید و برفی.
قاربیکه: زن و خانمی که در یک روز برفی به دنیا آمده است، زن سپید تن چون برف.
قارپامیق: دختری که به سپیدی برف و پنبه است.
قارقیز: دختر سپید به سپیدی برف.
قارلی قیز: دختری که در یک روز برفی به دنیا آمده است.
قارناز: ناز و قشنگ و همچون برف سپید.
قارگُزَل: زیبای سپید چون برف.

دیگر نام‌هایی که امروزه در میان دیگر اقوام ترک با ترکیب «قار، کار/ برف» به کار می‌رود، عبارتند از: (۴)
کارای (Karay): ماه و برف، ماه برفی، ماه سپید چون برف، زیبای سپید.
کارتای (Kartay) : همچون برف سپید.
کارداناک (Kardanak): از برف سپیدتر.
کاردلن (Kardelen): نام دختر در میان ترکان و از جمله ترکمنها. نام ترکی «گل یخ (galanthus nivalis)» (۳).
کاردیده (Kardide): دختری که در زمان مشاهده بارش برف به دنیا آمده است.
کارسل (Karsel): سیل بارش برف، سیلی از برف و سپیدی، سیل ناشی از آب شدن برف‌ها.
کارشینتای (karşıntay): سپیدوش و برف مانند.
کارکال / قارقال (Karkal ): سپید چون برف بمان.
کارلیناز/ قارلیناز (Karlınaz): دختر ناز که در زمان بارش برف به دنیا آمده است.
کارگولتای (kargültay): همچون گل برفی.
کارلیتای (Karlıtay): همچون محل پربرف و برفی، برف‌دار.
کارلوک/ کارلیک/ قارلیق: در قارلوق توضیح داده شد.

شکل نوشتاری «کار/ برف» با توجه به شیوه‌ی تلفظی قدیم ترکمنی و ترکی ترکیه امروزی رواج پیدا کرده است که از نظر محققین ترکمن، با توجه به سلیقه‌های مختلف می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. به عنوان نمونه کلمه‌ی ترکمنی « قاقا / kaka » به معنای «پدر و پدربزرگ» به شکل «کاکا» نیز بکار می‌رود.

———

شریف مختومی – گروه تلگرامی اولکه کوموش دپه

  • خداوردي طعنه - 2015-10-31 در 10:56 ق.ظ

    باسلام/این شیوه ها در زمان قدیم به خوبی به کار میرفت وترکمنها اکثریت قریب به اتفاق در نامگذاری فرزندان خود از این موارد استفاده میکردند ، اما در حال حاضر که اکثریت خانمها وآقایان حاضر به صحبت کردن زبان مادریشان هم به صورت کامل نیستنند واستفاده از واژه های غیر ترکمنی در تکلم خود با دیگران را مورد پسند تر از زبان مادری خود میداننئد چه انتظاری میبتوان داشت. در ایام قدیم بهپاس حرمت به بزرگترها ، گرچه نفر مذکور از خویشاوندان نزدیک هم نباشد ولی به حرمت بزرگتر وریش سفیدی آن مرئد احترام همه و حجاب خوب از طرف زنان یا همان ((یاشماق))که امروزه کمتر پیدا میشه، در زمان قدیم یاشولی ((بزرگتر دانا))حرفی میزد که دعوای طرفین را ختم به خیر می نمود ، اما حالا اینگونه حرمت به یاشولی ها داشتن یاشمق و ارج نهادن به سننقدیمی به نوعی یک آرزوی دیرینه دارد محسوب میشود، کجاست آن لباسهای بزرگ دختران؟کجاست آن زبان خوب غلیظ مادریمان که امیدواریم به وادی فراموشی سپرده نشود.

  • salehi - 2016-11-17 در 12:06 ب.ظ

    با سلام، من گرافیست هستم و میخواهم از عکس های کودک ترکمن شما در کارم استفاده کنم. آیا این عکس ها متعلق به سایت شما است و آگر بله آیا میتوانم فایل با کیفیت بالای آنها را از شما خریداری کنم؟
    با تشکر منتظر ایمیل شما هستم

    • modir - 2016-11-18 در 10:12 ب.ظ

      با سلام خدمت دوست عزیز
      نه برادر..این عکسها متعلق به این سایت نیست و بنده فقط خبرو مطالب فوق را از یک سایت دیگه گرفتم و در ارکین نیوز کار کردم…
      نام سایت فوق در زیر مطلب آن آمده است
      با تشکر..مدیرگروه ارکین نیوز

نام:

ایمیل:

نظر:

لطفا توجه داشته باشید: نظر شما پس از تایید توسط مدیر سایت نمایش داده خواهد شد و نیازی به ارسال مجدد نظر شما نیست