ارکین نیوز – بنای تاریخی «سرای ترکمن‌ها» که سال‌١٣٨٨، زیر کلنگ تخریب شهرداری رفت و جنجالش به شکایت حقوقی میراث فرهنگی انجامید، حالا قرار است عیناَ بازسازی و بازآفرینی شود.
راوی این خبر، وفا ثابتی، مدیر پایگاه میراث فرهنگی در بافت تاریخی پیرامون حرم امام رضا‌(ع) است. او به شهرآرا می‌گوید: ١١اثر، در سال‌های گذشته در محدوده این بافت تاریخی تخریب شدند که در آخرین جلسه کمیسیون ماده۵ استان، قرار بر بازسازی یکی از این آثار شد.
اشاره این مقام مسئول، به جلسه مورخ ٢٠آبان امسال کمیسیون ماده ۵ است که در آن درخواستی از سوی شهرداری ثامن برای تغییر کاربریِ مسکونی حدود ٨٠٠متر‌مربع زمین در کوچه مخابرات، به تجاری-اقامتی مطرح می‌شود.
متقاضی در درخواست خود، پیشنهاد ایجاد فضای باز تجاری‌- اقامتی با هدف حفظ حریم بنای تخریب‌شده ترکمن را مطرح می‌کند. پاسخ کمیسیون به این درخواست جالب توجه است: «با تاکید بر حفظ کاربری تاریخی اثر ثبتی( سرای ترکمن‌ها)‌، در صورت بازآفرینی مجدد این بنای تخریب شده تاریخی توسط متقاضی، با درخواست موافقت می‌شود. در غیر این صورت با توجه به ضرورت حفظ کاربری تاریخی، امکان تغییر میسر نخواهد بود.»
به نظر می‌رسد، این شرط کمیسیون مذکور، اولین گام موثر در راستای بازآفرینی آن دسته از آثار تاریخی شهرمان باشد که در این سال‌ها زیر کلنگ تخریب، محو شده‌اند.

تلاش برای باز زنده‌سازی تخریب‌شده‌ها
مدیر پایگاه میراث فرهنگی در بافت تاریخی پیرامون حرم امام رضا‌(ع) در این‌باره به شهرآرا توضیح می‌دهد: تخریب سرای ترکمن‌ها واقع در کوچه چهار‌باغ که در سال‌۱۳۸۴ به شماره‌۱۳۸۶۰ به ثبت ملی رسیده بود، در آن برهه، بدون دریافت رأی دیوان عدالت اداری صورت گرفت و ضربه‌‌ای به سیمای تاریخی شهر وارد آورد.
ثابتی ادامه می‌دهد: خوشبختانه با مساعدت کمیسیون ماده‌۵ استان، مقرر است تا این بنای تاریخی با حفظ حفظ حریمش، عیناً بازسازی و به بیان بهتر «باز زنده‌سازی» شود.
وی ادامه می‌دهد: این اقدام، مبتنی بر طراحی ثبت شده و همچنین نقشه‌ها و تصاویر باقیمانده از این بنای تاریخی انجام می‌گیرد و اداره‌کل میراث فرهنگی استان بر روند آن نظارت کامل خواهد داشت.
وی به ١٠اثر دیگری که در این سال‌ها زیر تیغ تخریب رفته‌اند و در مسیر توسعه شهر محو شده‌اند، اشاره می‌کند و با محفوظ دانستن پیگیری حقوقی از سوی سازمان میراث فرهنگی برای احیای کاربری آن‌ها، بیان می‌کند: البته متاسفانه بعضی از این موارد باتوجه به جایگزین‌شدنشان با ساخت‌و‌سازهای جدید، امکان بازآفرینی ندارند. برای نمونه بخشی از نمای بدنه شیرازی یا نواب صفوی از میان رفته‌اند و جای آن‌ها را سازه‌های جدید گرفته
است.
اما در همین رابطه بهاره بزرگمهر، مدیر شهرسازی و معماری اداره‌کل راه و شهرسازی خراسان رضوی هم به شهرآرا توضیح می‌دهد: با توجه به ضرورت حفظ و بازسازی آثار تاریخی‌، شهر مشهد، کمیسیون ماده۵ مترصد ایجاد فرصت احیای آثار تاریخی است که در برهه‌ای به واسطه غفلت، تخریب شده‌اند یا در معرض از میان رفتن هستند و مصوبه یادشده هم نشان‌دهنده این رویکرد است.