ارکین نیوز – فدراسیون سوارکاری، اخیرا اقدام به رونمایی پیش نویس مخدوش کتاب تبار نامه اسب ترکمن کرده است که موجبات اعتراض اساتید و مالکین و عاشقان اسب ترکمن را فراهم آورده است
در کیش و آئینی که افتخار تبعیت و پیروی آن را داریم، در میان حیوانات گوناگون اسب از موقعیتی ویژه و ممتاز برخوردار است چرا که این حیوان از قدیم الایام مونس و یار صاحبان خویش بوده و علاوه بر داشتن هوش فوق العاده و فراست بسیار بالا از وفاداری خارق العاده یی برخورداست که داستان های زیادی از این موجود با وفا در کتب تاریخی و اسلامی موجود است.
بررسی شیوه معیشت و اقتصاد حاکم بر جوامع باستان نشان می دهد که این اقتصاد بر اساس کشاورزی، دامداری و مبتنی بر اقتصاد معیشتی بوده است که در آن اسب نقش مهمی ایفا می کرد. آریایی ها نیز که مردمی نیمه صحرانورد و دامدار بودند، جایگاه اسب را نیک و شایسته می دانستند. آنها اسب را اهلی کرده و با شخم، کشاورزی و دامداری آشنایی داشتند، خانواده و مایملک خود را در ارابه ی چهارچرخه سرپوشیده ای قرار می دادند که بعضا گاهی با اسب کشیده می شد و همیشه آماده جنگ و گریز بودند.
نبوغ و هنر قوم آریایی در اهلی کردن اسب ها بود. استفاده ی گسترده از اسبان اهلی و رام شده نقش بزرگی در تغییر و تحول زندگی بشر داشت و برای این که در سواری و طی مسافت های دور بسیار مناسب بود، از نظر نظامی اهمیت یافت. آریاییان به این جانور پرقیمت دست یافتند و ابزار تمدن و برتری را در اختیار گرفته و به دوران سروری پای گذاشتند. رزمندگان ایرانی که اکنون سواران چیره دستی بودند با گردونه های اسبی خود به پهنه کارزار جهان آمدند و همان طور که گفته شد برای ایجاد گردونه ی اسبی یا گردونه ی جنگی، اختراع دیگری انجام شد و آن پیدایش چرخ بود که از بزرگترین اختراعات آدمی است. حال مهاجرت های بزرگ آریاییان از جایی به جای دیگر به کمک گردونه هایی انجام می شد که اسب ها آنها را می کشیدند.
نقش اسب در حیات اقتصادی ایران باستان آن چنان بوده است که در موارد بسیاری یکی از اقلام مهم مالیات، باج و خراج و هدایا، اسبان زیبا و تندرو بودند. حضور اسب در فرهنگ و تاریخ کهن ایران در جلوه های گوناگونی متجلی است. آن گونه که بیشتر کتیبه ها، سنگ نبشته ها، الواح سیمین و زرین دوره هخامنشی گواه اهمیت و توجه خاص به این حیوان زیبای اساطیری است و در کتیبه های گلی دوره داریوش نیز نام اسبهای عالی کشور ایران عنوان شده است.
در این بین اسب ترکمن، گونه ایی از زیباترین اسب های بومی ایران است که در منطقه ترکمن صحرا پرورش یافته است. اسب ترکمن در کنار زیبایی دارای ویژگی های منحصر به فردی در باهوشی، شجاعت و تحمل شرایط سخت می باشد که نگاه و تقاضای جهانیان را بخود جلب کرده است. اسب ترکمن در ادبیات و فرهنگ قوم ترکمن از منزلت خاصی برخوردار است و با زندگی مردمان این سرزمین عجین شده است. آنان برای این حیوان زیبا پوشش هایی مخصوص با زیورآلاتی نفیس تهیه میکنند که خود نشان از عشق و توجه وافر این مردمان به اسب اصیل ترکمن است. مردمان ترکمن می گویند: آت آدمینگ قاناتی دیر (اسب بال و پر انسان است). اکنون در سراسر کشور با همت معدود مالکین عاشق و شیفته پرورش و نگهداری اسب ترکمن انجام می شود. مالکینی که با عشق از نان سفره خود کاسته و جیره و خوراک این اسب را مهیا می نماید و در راه حفظ و صیانت از اسب اصیل ترکمن تلاش میکنند. حفظ، نگهداری و پرورش اسب اصیل ترکمن ، صیانت از تاریخ و فرهنگی ست که تمام دنیا به داشتن آن غبطه می خورند و بایستی جز میراث و فرهنگ این مرز و بوم ثبت گردد و در ضمن فراهم آوردن عواید مادی واردات ارز به صنعت توریسم کشور کمک شایانی نماید و زمینه سربلندی و مباهات کشور را فراهم آورد. این در حالی است که برنامه ریزی ها و سیاست های اشتباه متولیان اسب کشور، باعث از بین رفتن ذخایر ژنتیکی اسب های بومی شده و امروزه تعداد اسب های خالص ترکمن بشدت کاهش یافته است.
طبق ماده ده قانون نظام جامع دامپروری در جمهوری اسلامی صراحتا وزات جهاد کشاورزی به عنوان متولی رسمی ثبت، آزمایش، میکروچیپ گذاری و صدور شناسنامه اسب کشور شناخته شده است که این وزرات خانه در دوسال گذشته طی تفاهم نامه ای، بخشی از وظایف و اختیارات خود را در هویت بخشی اسب، به فدراسیون سوارکاری تفویض نموده است! لیکن فدراسیون سوارکاری، ضمن عدم رعایت مفاد و بندهای تفاهم نامه، اخیرا اقدام به رونمایی پیش نویس مخدوش کتاب تبار نامه اسب ترکمن کرده است که موجبات اعتراض اساتید و مالکین و عاشقان اسب ترکمن را فراهم آورده است.
اعتراضات مکرر اعضای موثر کارگروه اسب ترکمن و نامه نگاری های مالکین اسب ترکمن مبنی بر مخدوش بودن اطلاعات این تبارنامه مورد توجه قرار نگرفته است تا جایی که موجب استعفا دسته جمعی اعضا موثر کارگروه شده و مالکین نیز به نمایندگان مجلس و مسئولین جهاد برای استمداد و رسیدگی پناه آورده اند. و این ها در حالیست که مرکز اصلاح نژاد دام وزارت جهاد کشاورزی بعنوان کارفرمای دولتی، کوچکترین نظارت و دخالتی در کار فدراسیون در صدور شناسنامه ها و تدوین کتاب تبارنامه مخدوش فدراسیون سوارکاری نکرده است! یعنی فدراسیون با خودسری تمام و بدون نظارت جهاد و بدون مشورت مالکین و خبرگان شجره نامه، به کار صدور شناسنامه های مخدوش خود ادامه داده و ذخائر ژننیکی و فرهنگی و یکی از بهترین پایه های توسعه اقتصاد مقاومتی و ارز آور و اشتغال زای کشور ایران را در خطر اضمحلال و بی هویتی قرار داده است! حال أکثریت قریب باتفاق تولید کنندگان و مالکین اسبهای ترکمن ایران در سراسر کشور با سردر گمی و ناهویتی زیانباری روبرو شده اند که با عدم نظارت جهاد و تکرار اشتباهات فدراسیون سوارکاری، زنگ خطر نابودی این میراث فرهنگی و ژنتیکی منحصر بفرد بصدا در أمده است!
در این مقطع زمانی حساس به نظر می رسد چاپ تبارنامه مخدوش بدون پیروی از استانداردهای جهانی صدمه بزرگی به هویت اسب ترکمن وارد خواهد کرد و ممکن است در آینده بنابر استناد تبارنامه مخدوش هویت این یادگار ملی موجب اضمحلال گردد و صنعت اسب و هویت اسب ترکمن دچار مخاطره شود.
تابناک یزد