ارکین نیوز- ساتقلی یکی از دانشجویان گمیشانی علاقه مند به لباسهای سنتی ترکمن در تحقیقی به بررسی آسیب شناسی لباسهای سنتی ترکمن پرداخت که در ادامه آورده شده است.

به گزارش ساحل گمیشان،ساتقلی تحققیق خود در مورد علل رکود بازار لباسهای سنتی ترکمن را برای ما ارسال کردکه در ادامه آورده شده است.
الف- عنوان تحقیق: بررسی آسیب شناسی فروش لباس¬های سنتی ترکمن
نام دانشجو: اوغول تقان
نام خانوادگی: ساتلقی
رشته تحصیلی: پژوهش هنر

ب- بیان مسئله: اگر بخواهیم طرح¬های لباس¬ مدنظر بازار فروش داشته باشد باید صنعت طراحی لباس در زمینه نیازسنجی جامعه از علوم انسانی استفاده و بر طبق نیاز روز اقدام به طراحی لباس کنند.
پوشش سنتی به عنوان یکی از مؤلفه¬های هویتی نباید کنار گذاشته شده و لازم است لباس¬های سنتی-ایرانی براساس نیاز نسل امروز طراحی شود.
برای ترویج لباس¬های سنتی-ایرانی باید از تولید کننده حمایت کرد تا بتواند لباس¬هایی که نمایانگر هویت ملی است با هزینه مناسب¬تری تولید کرده و به دست مشتری رساند.
ج- سوالات تحقیق
۱- چرا علاقه مردم به لباس¬های سنتی ترکمن رو به کاهش است.
۲- چرا مواد اولیه لباس¬های سنتی ترکمن گران است.
۳- چرا بازار کار برای تولید لباس¬های سنتی ترکمن کم است.
د- فرضیه¬های تحقیق: مراکز تولید مواد اولیه برای لباس¬های سنتی بسیار محدود و با توجه به رنگ¬ها و مواد به کار رفته در آن علل عمده گرانی در مواد اولیه می¬باشد. این لباس¬ها از مواد مرغوب همچون ابریشم تهیه می¬شود و برای رنگرزی¬شان هم مواد طبیعی همچون پوست گردو و انار، به کار گرفته می¬شود، که بدون شک بر ارزش آن می¬افزاید.
هـ- اهداف تحقیق: گسترش دادن فرهنگ بومی و توسعه آن در جامعه و هدف¬مند کردن آن به منظور اشاعه سنن بومی اسلامی.
و– ضرورت و اهمیت تحقیق: برای حفظ و نگهداری فرهنگ بومی و سنتی با وجه به تنوع فرهنگ¬های قومی در کشور اسلامی ما ضرورت خاصی به مسئله می¬دهدکه با قوت زیاد آن را انجام دهیم.
ز- پیشینۀ تحقیق (سابقۀ تحقیق):
سوزن¬دوزی¬های ایرانی که به اشکال مختلف انجام می¬شود یکی از گسترده¬ترین شاخه¬های ۱۰۹ رشته هنرهای سنتی است و به جرات می توان گفت تنوع و تعددی که در این رشته مشاهده می شود در هیچ یک از دیگر رشته های صنایع دستی وجود ندارد و به همین نسبت ابهام¬هایی هم که پیرامون این شعبه از صنایع دستی کشورمان وجود دارد بیش از سایر گونه های صنایع دستی است و اگر در رابطه با بقیۀ هنرهای بومی و فنی تحقیقات جسته و گریخته انجام شده، مجموع اطلاعات موجود پیرامون انواع سوزن¬دوزی¬ها از سطوح پراکنده در لابلای کتب مختلف تجاوز نمی¬کند، به نحوی که اگر کمی قصد تحقیق پیرامون هر یک از سوزن¬دوزی¬ها را داشته باشد با مشکلات متعددی روبرو می¬شود به همین لحاظ اینجانب پس از ۵۰ سال تجربه کاری و کنکاش زیاد در پیرامون این رشته فنی سنی بر آن شدم که سختی عظیم این راه را بر خود هموار ساخته، به روشن نمودن نکات تاریک و مبهم رشته¬های سوزن¬دوزی ایرانی بپردازم. (منتخب صبا، نگرشی بر روند سوزن¬دوزی¬های ایران، ص ۱)
مردمان ایران زمین در هر دوره و مکانی براساس روزمره¬گی و نیاز فرد، نیاز به پوشش را حس کرده و سعی در مهیا نمودن آن نموه¬اند.
سرپوش، لباس و زیورآلات در میان زنان و مردان ایرانی به خصوص مردمان ترکمن آن چنان که در این مجموعه خواهید دیداز کهن¬ترین زمان، جایگاه ویژۀ خود را دارا بوده و در عصر متناسب با فرهنگ و نیازهای آن زمان ومکان تغییر و تکامل یافته و استفاده شده است. در این مجموعه سعی شده تات در حد امکان لباس زنان، مردان، کودکان ترکمن از زمان¬های بسیار دور تا عصر حاضر بررسی و گردآوری شود. اینجانب از آنجایی که فرهنگ این قوم را فرهنگی پر رمز و راز و پیچیده می¬دانم و از طرفی چون تاکنون اختصاصاً کتابی دربارۀ پوشاک و زیورآلات مردم ترکمن تدوین نشده و کتاب¬های موجود نیز جملگی در کنار اشاره به فرهنگ غنی این قوم به صورت مختصر به پوشاک و زیورآلات آنان نیز اشاراتی نموده¬اند، برای کشف اسرار و فهم فلسفه طرز پوشش مردم ترکمن و برای تهیه این مجموعه از ۱۳۸۵ گردآوری منابع و مطالعات خود را دربارۀ پوشاک آنان آغاز نمودم و چون در پی روشی برای ارائۀ هر چه بهتر و کامل¬تر مطالب مربوط به پوشاک این قوم بودم، تفکیک قسمت¬های مختلف پوشاک و زیورآلات آنان را لازم و ضروری دانستم و سرانجام در نیمه اول سال ۱۳۸۶یادداشت¬هایم را برای ارائه در قالب کتابی مصور تنظیم نمودم (محمدی، رامونا، پوشاک و زیورآلات مردم ترکمن، ص ۱۵)
با استفاده از طراحان خود طرح¬های جدیدتری با مد روز که مطابق با سلیقۀ جوانان است تهیه کنیم و امکان تولید بیشتر در سطح جامعۀ خود را داشته باشیم.
با شکل و رنگ¬هایی که بتواند یک ایدۀ جدید تری در برابر تولیدهای دیگر باشد. و لباس¬های سنتی خود را از این که هست بهتر و عالی¬تر به بازار ارائه دهیم تا مشتری بتواند مطابق با سلیقه خود از آن¬ها استفاده کند.
رسانه¬ها نقش مهمی در ترویج لباس¬های سنتی – ایرانی دارند و اگر مجریان تلویزیون و بازیگران از این¬گونه لباس¬ها استفاده کنند به تدریج در جامعه تبلیغ می¬شود.
با فروش بیشتر لباس¬های سنتی می¬توانیم تجارت بیشتر با کشورهای خارجی داشته و باعث شناساندن لباس¬های سنتی خود شده و از فراموش شدن آن جلوگیری کنیم.
ح- قلمروی تحقیق: استان گلستان منطقه ترکمن¬صحرا
ط- محدودیت¬های تحقیق:
۱- کمبود کتب منتشره جهت مطالعه و تحقیق.
۲- محدود بودن منابع و نیروی انسانی کارآموز در رشتۀ مرتبط.
۳- فعال نبودن و عدم شناخت این رشته توسط مدیران ذیربط.
۴- عدم گستردگی کارگاه¬های تولیدی.
ی- امکانات تحقیق: به عنوان طراح لباس در رشتۀ خودم شناسایی لباس¬های سنتی که حالا دیگر منسوخ شده¬اند می¬تواند در استقبال دوباره از آن¬ها مؤثر باشد و زنگی در منطقۀ ترکمن¬صحرا یکی دیگر از مزیت¬های آن است.
ک- روش تحقیق: کتابخانه¬ای
میدانی (مصاحبه با آقای دکتر غیادی).
مصاحبه با آقای غیادی که طرح نوقانداری را مطرح کردند. در این طرح زنان ترکمن برای بافت پارچه-های ابریشمی پس از پرورش کرم ابریشم و تهیه پیله آن، با استفاده از چرخ دستی ابریشم¬های بدست آمده را تاب داده و سپس با رنگ¬های طبیعی همچون قرمزدانه، انار دانه، پوست انار، نیل و دیگر گیاهان صحرایی رنگ¬زا، رنگ می¬کردند و پس از تهیۀ نخ ابریشم رنگی، پارچه¬های ابریشمی را به صورت طاقه-هایی به درازای دو یا پنج متر با عرض متغیر سی، چهل و گاه پنجاه سانتی¬متر با دستگاه ساده¬ای به نام «تارا» می¬بافتند.
لازم است به این نکته نیز اشاره شود که بافت این پارچه¬های دست¬باف امروزه کمتر در میان ترکمن¬ها دیده می¬شود.
در این طرح برای بالا بردن فروش لباس¬های سنتی ترکمن بافت پارچه¬های ابریشمی را بیشتر کرده تا تولید کننده بتواند بیشتر از این پارچه¬ها استفاده کند.
مصاحبه ۱ تاریخ ۲/۹/۱۳۹۳
گ- چشم¬انداز تحقیق: این پوشش¬ها به عنوان تولیدی فرهنگی نقش تعیین کننده¬ای در حفظ، اشاعه و تعمیم مبانی ارزش¬های اسلامی داشته و می¬تواند بهترین معرف فرهنگ غنی کشورمان باشد. به همین جهت هر نوع اقدام جهت حفظ و پویا نگه داشتن لباس¬های سنتی و بومی ایران می-تواند به عنوان تلاشی در جهت به ثمر رساندن این رسالت عظیم باشد.

۱۲- کتابنامه:
کتاب¬های فارسی:
۱- آیرونز، ویلیام جورج، کوچ¬نشینی راهی برای سازگاری سیاسی: نمونه ترکمن¬های ایران، ترجمه پیروز الف، انتشارات آگاه، تهران ۱۳۶۲٫
۲- امیدی، ناهید، دیده و دل و دست (پژوهشی در پوشاک و هنرهای سنتی خراسان)، انتشارات به نشر، مشهد، ۱۳۸۲٫
۳- انجمن بین¬المللی زنان در ایران، نگار زن (تاریخ مصور لباس¬های زنان در ایران)، انتشارات انجمن بین¬المللی زنان در ایران، تهران، ۱۳۵۲٫
۴- جرجانی، موسی، زنان ترکمن (پژوهشی در نقش زنان ترکمن در ساختار اجتماعی و اقتصادی جامعه ایل¬نشین)، انتشارات مختوملی فراغی، گرگان، ۱۳۸۲٫
۵- سارای، محمت، ترکمن¬ها در عصر امپریالیسم: پژوهشی دربارۀ مردم ترکمن و انضمام کشورشان به امپراتوری روسیه، ترجمه قدیر وردی رجایی، انتشارات مترجم، تهران، ۱۳۷۸٫
۶- سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی معاونت پژوهشی و آموزشی، مجموعه مقالات-مطالعات ایرانی، شماره ۷: کنعانی، محمدامین، ایرانیان ترکمن؛ نگاهی به گذشته و حال، انتشارات بین¬المللی الهدی، تهران، ۱۳۸۳٫
۷- شیرخانی، منیژه، پوشش زن ایرانی، انتشارات بهار علم، اصفهان، ۱۳۸۱٫
۸- ضیاپور، جلیل، پوشاک ایل¬ها، چادرنشینان و روستائیان ایران، انتشارات وزارت فرهنگ و هنر، تهران، ۱۳۴۶٫
۹- ضیاپور، جلیل، زیورهای زنان ایران از دیرباز تاکنون، انتشارات وزارت فرهنگ و هنر، تهران، ۱۳۴۸٫
۱۰- عسگری خانقاه، اصغر، شریف کمالی، محمد، ایرانیان ترکمن، انتشارات اساطیر، تهران، ۱۳۷۴٫
۱۱- کسرائیان، نصرالله، عرشی، زیبا، ترکمن¬های ایران، ناشر کسرائیان، تهران، ۱۳۷۰٫
۱۲- کسرائیان، نصرالله، عرشی، زیبا، سرزمین ما ایران، ناشر کسرائیان، تهران، ۱۳۶۹٫
۱۳- کلته، ابراهیم، پوری، عبدالمجید، زیورآلات ترکمن، انتشارات ایل آرمان، گنبد کاووس، ۱۳۸۲٫
۱۴- کلته، ابراهیم، مقدمه¬ای بر شناخت ایلات و عشایر ترکمن، انتشارات حاجی ملایی، گنبد کاووس، ۱۳۷۵٫
۱۵- کلته، ابراهیم، آق¬آتابای، مریم، سوزن¬دوزی ترکمن، انتشارات ایل آرمان، گنبد کاووس، ۱۳۸۲٫
۱۶- گلاک، جی. گلاک، سومی هیراموتو، سیری در صنایع دستی ایران، انتشارات بانک ملی ایران، تهران، ۲۵۳۵٫
۱۷- گلی، امین الله، سیری در تاریخ سیاسی و اجتماعی ترکمن¬ها، نشر علم، تهران، ۱۳۶۶٫
۱۸- معطوفی، اسدالله، تاریخ فرهنگ و هنر ترکمان، جلد سوم، انتشارات انجمن آثار و مفاخر فرهنگی دانشگاه تهران، ۱۳۸۳٫
۱۹- معطوفی، اسدالله، تاریخچه چهار شهر ترکمن¬نشین، موسسه فرهنگی و انتشاراتی مختومقلی فراغی، گرگان، ۱۳۸۴٫
۲۰- محمدی، رامونا، پوشاک و زیورآلات مردم ترکمن، انتشارات جمال هند، تهران، ۱۳۸۸٫
۲۱- اسفندیار، صبا، «نگرشی بر سوزن¬دوزی¬های سنتی ایران (از هشت هزار سال قبل از میلاد تا امروز)»، انتشاات منتخب صبا، تهران، ۱۳۷۹٫
مجلات فارسی
۱- اونق، خان¬گلدی، فصل¬نامه یاپراق، زیورآلات ترکمن، شماره ۲۷-۲۹، تابستان ۱۳۸۴٫
۲- ایلاقی حسینی، رضا، ماهنامه پوشاک ایران: ترکمانان، شماره ۲، دی ۱۳۸۳٫
۳- پورکریم، هوشنگ، هنر و مردم : جامه¬ها و هنرهای عامیانه در اینچه برون، شماره ۷۹، اردیبهشت ۱۳۸۴٫
۴- دلیجه، تقان گل، فصل¬نامه یاپراق: لباس و پوشاک ترکمن¬ها از گذشته تا حال، بازنویسی شهروز آق¬آتابای، شماره ۱۰، تابستان ۱۳۷۹٫
۵- صدیق، مصطفی، هنر و مردم : دهکده یکه سوود، شماره ۱۲۳، دی ۱۳۵۱٫
۶- نورایی، سمانه، ماهنامه صنعت پوشاک: ترکمن¬های ایران، شماره ۲۴ و ۲۵، اردیبهشت و خرداد ۱۳۸۵٫